Ιερός Ναός Αγίων Πάντων Μακεδονίτισσας

Ιερός Ναός Αγίων Πάντων Μακεδονίτισσας
Άγιοι του Θεού πρεσβεύετε υπέρ ημών !

Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010

Η Αγία Ισαπόστολος Θέκλα

...
1. Ποιά ήταν η Αγία
Η Αγία Θέκλα η ένδοξος, η Πρωτόαθλος και Πρωτομάρτυς, εγεννήθηκε στο Ικόνιο της Μικράς Ασίας. Ήταν κόρη της ευγενούς και επιφανούς Ελληνίδας Θεόκλειας, έζησε δε κατά τους Αποστολικούς χρόνους. Επίστευε στα είδωλα, όπως και η μητέρα της και ήταν αρραβωνιασμένη με ένα νέο άρχοντα της πόλεως του Ικονίου, που λεγόταν Θάμυρις. Με τούτον επρόκειτο εντός ολίγου να τελέσει τους γάμους της. Οι γάμοι όμως αυτοί δεν έγιναν γιατί ο Πανάγαθος Κύριος βλέποντας την αγαθή προαίρεση της και την καθαρή ψυχή της την απεμάκρυνε από την ειδωλολατρία, με τρόπο θαυμαστό, και την οδήγησε όχι μόνο στη σωτηρία, αλλά και στην αγιωσύνη.
Ιδού, πως ο Κύριος εκάλεσε πλησίον Του τη 18έτηδα ωραιότάτη και πλούσια ειδωλολάτρισσα παρθένο Θέκλα.
2. Ο Απόστολος Παύλος πηγαίνει στο Ικόνιο
Την εποχή εκείνη, ο Απόστολος Παύλος έκανε περιοδείες σε πόλεις της Μικράς Ασίας κηρύττοντας το Ευαγγέλιο του Χριστού. Μια μέρα, λοιπόν, έφθασε και στο Ικόνιο, την πατρίδα της Αγίας, προερχόμενος από την Αντιόχεια. Το μέγα κήρυκα και Ευαγγελιστή της αλήθειας, την πολύφθογγο σάλπιγγα του Χριστού ακολουθούσαν οι μαθητές του, Δήμας και Ερμογένης. Και οι δυό τους ήσαν πονηροί και υποκριτές, ευλαβούμενοι μόνο - φαινομενικά - τον Απόστολο. Ο θείος Παύλος, ως μιμητής του Ιησού Χριστού και αγαθός άνθρωπος, δεν είχε πονηρία μέσα του και τους αγαπούσε ως αδελφούς του. Με ευχαρίστηση τους δίδασκε όλη την ένσαρκο οικονομία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Δηλαδή, πως του αποκαλύφθηκε ο Κύριος ενώ βάδιζε προς τη Δαμασκό, τι έμαθε από τους άλλους Αποστόλους και πως πίστευσε σ' Εκείνον.
α. Φιλοξενία στο σπίτι του ευσεβούς Ονησίφορου
Την άφιξη του Παύλου στο Ικόνιο, μόλις πληροφορήθηκε ένας κάτοικος που έμενε εκεί και ήταν ευσεβής και πιστός άνθρωπος ο Ονησίφορος, έτρεξε αμέσως με τη γυναίκα του και τα παιδιά του προς συνάντηση του. Ο Ονησίφορος δεν είχε δει άλλη φορά τον Απόστολο Παύλο. Είχε όμως μάθει τα χαρακτηριστικά του από τον Τίτο, το μαθητή του Παύλου. Ότι ήταν ένας μικρόσωμος άνδρας, φαλακρός και καμπυλομύτης, όμως ήταν ευλογημένος, και γεμάτος Πνεύματος Αγίου και Χάριτος. Μόλις τον αντίκρυσε, τον αναγνώρισε από τα χαρακτηριστικά που αναφέραμε και του είπε:- Χαίρε, υπηρέτη του ευλογημένου Χριστού.
Ο δε Παύλος αποκρίθηκε:- Η χάρη του σπιτιού να σκεπάζει το σπίτι σου.
Τότε ο Δήμας και Ερμογένης χολωθέντες από τον χαιρετισμό του Ονησιφόρου, είπαν:- Άραγε δεν είμαστε και εμείς δούλοι του Χριστού; Γιατί εχαιρέτησες μόνο αυτόν( τον Παύλο);
Ο Ονησιφόρος, καταλαβαίνοντας την κακία τους, παρενέβη αμέσως:- Εγώ δεν βλέπω σε σας καρπό δικαιοσύνης· όμως, καλώς ήλθετε· κοπιάστε και σείς στο σπίτι μου ν' αναπαυθήτε.
Ακολούθως, ο Παύλος και οι δύο συνοδοί του πήγαν στο σπίτι του Ονησιφόρου, όπου τους παρέθεσε τραπέζι και τους φιλοξένησε με ιδιαίτερη φροντίδα για αρκετές ημέρες.
β. Κηρύττει το Ευαγγέλιο και εξαίρει την παρθενία
Από την πρώτη κιόλας ώρα στο σπίτι του Ονησιφόρου έγινε ένα ιερό βήμα, από το οποίο ο Απόστολος του Χριστού εκήρυττε για τον Θεάνθρωπο και το Ευαγγέλιο Του. Τόση μάλιστα ήταν η απήχηση των λόγων του Παύλου για τη νέα θρησκεία, ώστε στο σπίτι κάθε μέρα προσήρχοντο πολλοί ακροατές. Ένα βράδυ ο Παύλος στο κήρυγμα του εξύψωσε την εγκράτεια και παρθενία, λέγοντας, μεταξύ των άλλων·" Μακάριοι, όσοι έχουν καθαρή την καρδία τους, διότι, αυτοί θα δουν τον Θεό. Μακάριοι οι σώφρονες και εγκρατείς, οι οποίοι δεν εμόλυναν την παρθενία τους· διότι αυτοί γίνονται ναοί και κατοικητήρια του Αγίου Πνεύματος. Μακάριοι εκείνοι, που έλαβαν το θείο βάπτισμα και ετήρησαν τα σώματα τους άσπιλα και καθαρά ως τέλους, διότι αυτοί θα αξιωθούν μεγάλης δόξας στον Παράδεισο και δεν θα δοκιμάσουν καμιά βάσανο της αιώνιας κολάσεως."
3. Η Θέκλα συναρπάζεται από το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου
Μεταξύ των πολλών ακροατών ήταν και η Θέκλα. Στην ομιλία βρέθηκε από περιέργεια. Η συρροή του κόσμου, που με τόση δίψα έτρεχε ν' ακούσει για τη νέα θρησκεία, της προσέλκυσε την προσοχή. Ήταν τότε η Θέκλα μια νεαρή, σεμνή και ευειδέστατη παρθένος. Την ημέρα, βέβαια, δεν είχε το θάρρος να εισέλθει στο σπίτι του Ονησιφόρου, διότι μπορούσε να γίνει αντιληπτή από τη μητέρα της, η οποία ήταν ειδωλολάτρισσα και θ' αντιδρούσε. Γι' αυτό μόλις νύχτωσε, επωφελήθηκε το σκότος και πήγε κρυφά ν' ακούσει τον Απόστολο Παύλο. Στάθηκε κοντά στην πόρτα και άκουε με προσοχή την πρωτάκουστη διδασκαλία του Χριστού, χωρίς να βλέπει τον εξαίρετο Χριστιανό κήρυκα.
Τα ζωήρρυτα και γλυκύτατα εκείνα λόγια του, όντως, την σαγήνευσαν, ώστε αλλοίωσαν την καρδιά της και την γέμισαν με θείο έρωτα. Παραδόξως, ξέχασε κάθε πρόβλημα της και άρχισε να κάνει σοβαρές σκέψεις για τη σωτηρία της ψυχής της.
Τα θεόπνευστα λόγια που άκουσε, περί εγκρατείας και παρθενίας, επηρέασαν τόσο πολύ το πνεύμα της, ώστε και το άλλο βράδυ επανήλθε στο κήρυγμα. Επειδή όμως, ο συναρπαστικός λόγος του Αποστόλου αργούσε, καθυστέρησε να επιστρέψει στο σπίτι της που την περίμενε η μητέρα της.
Η πανέξυπνη Θέκλα δεν ανησυχούσε, γιατί την είχε κατασκοπεύσει και εγνώριζε που βρισκόταν. Αλλά και η ίδια δεν της απέκρυψε την αλήθεια, όταν ρωτήθηκε.
4. Ομολογεί οτι είναι Χριστιανή και αρνείται να παντρευτεί
Της ομολόγησε ευθέως, οτι καθυστέρησε, διότι παρακολουθούσε το κήρυγμα ενός Χριστιανού, ονομαζόμενου Παύλου. Η μητέρα της εκνευρίστηκε κι άρχισε να βρίζει τη Χριστιανική Θρησκεία και τους οπαδούς της. Η Θέκλα με ηρεμία της είπε, οτι την είχε ελκύσει η διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου και οτι πιστεύει κι αυτή στο Χριστό, διότι είναι ο αληθινός Θεός. Την παρακάλεσε δε να μην βρίζει.
Η αυταρχική Θεόκλεια, μόλις άκουσε τα λόγια αυτά από την κόρη της, έγινε έξω φρενών, ξέσπασε σε βρισιές, κραυγές, απειλές και κλάματα. Δεν μπορούσε ποτέ να ανεχθεί αυτή την προσβολή της αλλαξοπιστίας της κόρης της. Αφού σκέφθηκε λίγο, κατέστωσε ένα σχέδιο, το οποίο πίστευε οτι θα έφερνε το ποθούμενο αποτέλεσμα. Χωρίς χρονοτριβή, κάλεσε τον μνηστήρα της Θέκλας, τον άρχοντα Θάμυρι και του είπε, οτι θα ήταν καλό οι γάμοι με την κόρη της να γίνουν, όσο το δυνατό πιό σύντομα. Εκείνος δέχτηκε την πρόταση της Θεόκλειας με μεγάλη χαρά.
Ο Θάμυρις κατόπιν πλησιάζει τη Θέκλα και άρχισε με τα συνηθισμένα ερωτικά λόγια να την παρακαλεί να κάνουν τους γάμους τους. Αλλά ματαίως! Στις θερμές παρακλήσεις του και τις συνεχείς πιέσεις της μητέρας της δίνει αρνητική απάντηση. Ήθελε να μείνει παρθένος. Η διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου περί παρθενίας την είχε συναρπάσει. Την καρδιά της την είχε δώσει οριστικά στο Θεάνθρωπο Ιησού. Επιθυμούσε να γίνει νύμφη Χριστού. Τα εγκόσμια πιά δεν την συγκινούσαν. Ο Θάμυρις, αφού είδε, οτι με το καλό δεν μετεπείθετο, άρχισε τις φοβέρες. Αλλά εκείνη παρέμενε ακλόνητη στην απόφαση της και δεν του απαντούσε. Για τη μεταστροφή της είχαν στενοχωρηθεί όλοι οι συγγενείς της. Η μακαρία, χωρίς καθόλου να κλονισθεί, συνέχισε να παρακολουθεί τακτικώτατα τα κηρύγματα του Παύλου.
5. Ο μνηστήρας της στρέφεται κατά του Αποστόλου Παύλου
Ο Θάμυρις, μετά την απροσδόκητη συμπεριφορά της Αγίας και τη δήλωση της οτι είναι Χριστιανή, θύμωσε και ήθελε να ερευνήσει ποιός ήταν αυτός ο Παύλος, ο οποίος απορρόφησε το νου της και διέστρεψε την καρδιά της. Το ερωτικό του πάθος για τη Θέκλα και το μίσος του για τον Παύλο δεν τον άφηναν να ησυχάσει.
Ξεκίνησε λοιπόν, με πολλή περιέργεια να δει με τα μάτια του το λαοπλάνο κήρυκα. Ο διδάσκαλος αυτός ήταν ένας κοντός, φαλακρός άνδρας, και δεν είχε ωραία εξωτερική εμφάνιση. Παρ' όλα αυτά, η μορφή του είχε μια υπέροχη έκφραση. Αλλά ο Θάμυρις δεν είχε οφθαλμούς πνευματικούς για υψηλότερες παρατηρήσεις.
Ώστε αυτός ο ανθρωπάκος τα κατάφερε να γίνει αιτία όλου αυτού του κακού εις βάρος του άρχοντα Θαμύριδος. Δεν πειράζει σκέφθηκε. Υπάρχει τρόπος να τον "διορθώσει", να απαλλαγεί από την παρουσία του.
Κάποια ημέρα γνωρίσθηκε με τους δύο συνοδούς του Παύλου, το Δήμα και τον Ερμογένη. Δεν πέρασε πολλή ώρα και αντιλήφθηκε, οτι δεν ήταν πιστοί άνθρωποι, διότι το πνεύμα τους ήταν υπερήφανο και η καρδιά τους φθονερή. Παρ' οτι ήταν μαθητές του Παύλου, εντούτοις διαπίστωνε, οτι αυτοί δεν μπορούσαν να ανεχθούν την υπεροχή του, αλλά και τη μεγάλη ευλάβεια που έδειχνε ο κόσμος προς αυτόν. Ήταν δε πρόθυμοι, οχι μόνο να στεναχωρήσουν με τη συμπεριφορά τους το διδάσκαλο τους, αλλά και να συνεργήσουν στην καταστροφή του έργου του.
6. Συλλαμβάνεται ο Απόστολος Παύλος και φυλακίζεται
Ως γνωστόν, ο Παύλος δεν πολεμούσε τον γάμο. Απεναντίας τον συνιστούσε τονίζοντας ιδιαίτερα, οτι είναι μεγάλο μυστήριο, το οποίο ενώνει τον άνδρα με τη γυναίκα, κατά τον τύπο του Χριστού που αγαπάει και είναι ενωμένος με την Εκκλησία Του. Προκειμένου όμως, περί ανθρώπων, που προτιμούσαν τον παρθενικό βίο, ο οποίος είναι ανώτερος από το γάμο, τότε επεδοκίμαζε την εγκράτεια, την αγνότητα, την παρθενία. Δεν επέβαλλε την παρθενία, ούτε παρακινούσε κανένα προς αυτήν· απλώς την ενέκρινε. Ο Ερμογένης και ο Δήμας, κατά τη σύσκεψη που είχαν με τον Θάμυρι, ανέφεραν τα εξής για τον Παύλο και τη διδασκαλία του:- Εμείς δεν γνωρίζουμε από που είναι αυτός. Πάντως, συνεχώς διδάσκει, οτι όποιος φυλάξει παρθενία θα μείνει αθάνατος και με τα λόγια αυτά παρασύρει τις γυναίκες και χωρίζουν από τους άντρες, καθώς το έπαθε και η Θέκλα. Αλλά αν θέλεις να την φέρεις στο θέλημα σου, πήγαινε στον ηγέμονα της πόλεως, διέβαλε (κατηγόρισε ψεύτικα) τον Παύλο να τον τιμωρήσει, καθώς του πρέπει, οπότε θα φοβηθεί η μνηστή σου και δεν θα σε εγκαταλείψει.
Μετά τις πληροφορίες αυτές και υποδείξεις ο Θάμυρις τους εκάλεσε και τους παρέθεσε δείπνο. Το άλλο πρωί όρμησε σαν άγριο θηρίο με όχλο πολύ στο σπίτι του Ονησιφόρου. Άρπαξε τον Παύλο και τον πήγε στον ηγέμονα, κατηγορώντας τον, οτι είναι κακοποιό στοιχείο και πλανεύει τις γυναίκες και τις χωρίζει από τους άνδρες τους. Επίσης, οτι επιβάλλει την αγαμία, οτι διαλύει τον γάμο, οτι ανατρέπει το θεσμό της οικογένειας και οτι καταδικάζει το ανθρώπινο γένος σε αφανισμό.
Ο ηγέμονας Καστίλλιος, αφού άκουσε για λίγο την απολογία του Παύλου, έδωκε εντολή να τον δέσουν και μετά να τον φυλακίσουν. Είχε επιθυμία να τον ανακρίνει ο ίδιος έπειτα από μερικές ημέρες.
7. Η Θέκλα επισκέπτεται τον Απόστολο Παύλο στη φυλακή
Από την πρώτη κιόλας στιγμή, το δέσμιο Παύλο τον επισκέπτονταν πολλοί. Η Θέκλα, μόλις έμαθε τη φυλάκιση του, συγκλονίσθηκε. Μετά δε από σκέψη έλαβε μια δεύτερη απόφαση, ηρωική. Όχι μόνο να μείνη παρθένος αλλά και να μαρτυρήσει για την αγάπη του Χριστού. Πρώτο μέλημα της ήταν να επισκεφθεί, το ταχύτερο, τον κρατούμενο διδάσκαλο της. Αφού πήρε μαζί της όλα τα στολίδια της και τα μαργαριτάρια της, πήγε μεσάνυχτα στη φυλακή. Τα έδωσε στον δεσμοφύλακα με τη συμφωνία να βλέπει ελεύθερα το φυλακισμένο Απόστολο. Εκείνος δέχτηκε και την άφησε να τον δεί.
Ο θείος Παύλος, μόλις την είδε, ευχαριστήθηκε, διότι του δινώταν η ευκαιρία να συμπληρώση την κατήχηση της. Ο Απόστολος του Χριστού, τη φυλακή την είχε κάνει άμβωνα και εκήρυττε θαρραλέα το λόγο του Θεού. Η Θέκλα, με τόσο πόθο άκουγε τα λόγια του, ώστε της εφαίνετο ο Απόστολος, σα να ήταν ο ίδιος ο Κύριος.
Το πρωί η μητέρα της και οι συγγενείς τους, όταν είδαν οτι απουσίαζε από το σπίτι της, βγήκαν και έψαχναν σ' όλη την πόλη. Νόμιζαν οτι έφυγε με κακό σκοπό και οτι ήταν ερωτευμένη. Ο Θάμυρις, ο πρώην μνηστήρας της, καθώς έψαχνε, πληροφορήθηκε από κάποιον οτι η Θέκλα βρισκόταν στη φυλακή και συζητούσε μ' εκείνον τον ξένο κήρυκα. Χωρίς καθυστέρηση, έσπευσε και πράγματι την βρήκε στο κελλί του Παύλου να κάθεται παρά τους πόδας του. Η ανεύρεση της στη φυλακή κοντά σ' ένα ξένο, τον εξαγρίωσε και αφού πήρε μαζί του όχλο πολύ, πήγε στον ηγέμονα. Πνέοντας άσπονδο μίσος κατά της Θέκλας, την κατήγγειλε οτι ήταν Χριστιανή και οτι εργαζόταν κατά της θρησκείας των προγόνων της. Ο Καστίλλιος έδωκε παρ' όλα αυτά εντολή και έφεραν ενώπιον του τον Απόστολο. Σε λίγη ώρα οδηγήθηκε στο Κριτήριο και η Θέκλα.
Μόλις την αντίκρυσε ο όχλος, ο οποίος είχε μάθει πως έγινε Χριστιανή κι εγκατέλειψε τον μνηστήρα της, εφώναξε προς τον άρχοντα:" Υψηλότατε· δώσε διαταγή να σκοτώσουν αυτό τον μάγο και γόητα".
Ο ηγέμονας αργότερα τον ανάκρινε τον Παύλο, αλλά δεν τον βρήκε ένοχο. Απεναντίας, ευχαριστείτο ν' ακούει τα λόγια του. Οι άλλοι άρχοντες όμως κι ο λαός έβλεπαν με εμπάθεια το σεμνό Παύλο, διότι υπεκινούντο από το Θάμυρι. Κατόπιν αυτού, ο Καστίλλιος, παρ' οτι έβλεπε με συμπάθεια τον Χριστιανό κήρυκα και ήθελε να τον αφήσει, δεν το αποτολμούσε, γιατί φοβόταν το μαινόμενο πλήθος.
8. Η Θέκλα επιθυμεί να κηρύξει το Ευαγγέλιο
Η συμπεριφορά του Θαμύριδος, όσο και του όχλου δεν επηρέασαν καθόλου τη Θέκλα στην απόφαση της να μείνει άγαμος. Ιδιαίτερα, μετά απ' αυτά δεν ήθελε για κανένα λόγο ν' ακούσει για γάμο και μέλιστα με άνδρα ειδωλολάτρη. Η ψυχή της είχε κατεφλεγεί από έρωτα διαδόσεως του Ευαγγελίου. Αφού το διδάχθη και το πίστευσε, δεν μπορούσε να αποσιωπήσει. Ήθελε να το διαλαλήσει και να το κηρύξει παντού. Το κήρυγμα του όμως, θα είχε ως αποτέλεσμα διώξεις, ενδεχομένως δε και μαρτύρια. Επομένως, μπορούσε να γίνει Απόστολος του Χριστού και να είναι παντρεμένη;
Γι' αυτό όταν την ρώτησε ο ηγέμονας:- Γιατί δεν θέλεις τον μνηστήρα σου;
Εκείνη έκρινε σκόπιμο να σιωπήσει. Ο Θάμυρις, μετά την τελευταία άρνηση της Θέκλας, εξοργίσθηκε πάρα πολύ και ωρύετο.
Αλλά κι αυτή η μητέρα της στάθηκε αμείλικτη. Πωρωμένη κι άπονη όπως ήταν, έφθασε σε τέτοιο σημείο παραλογισμού ώστε να φωνάξει προς τον άρχοντα:- Καύσε την άνομη στο μέσο του θεάτρου, για να φοβηθούν και οι άλλες γυναίκες, να μη καταφρονούν τους άνδρες τους.
Την ήθελε νεκρή παρά Χριστιανή. Ο σατανάς την τύφλωσε κι έχασε κάθε ίχνος μητρικής στοργής και αγάπης. Αλήθεια, τι αναισθησία!
9. Διατάσσεται το κάψιμο της στο θέατρο
Όταν ο Καστίλλιος είδε, οτι όλο το πλήθος, αλλά και οι συγγενείς της, ακόμη δε και η μητέρα της την κατεδίκαζαν, έβγαλε απόφαση να την κάψουν ζωντανή μέσα στο θέατρο του Ικονίου, μπροστά σ' όλο τον κόσμο της πόλεως. Ακολούθως, για να ικανοποιήσει τον όχλο, διέταξε να φραγγελώσουν τον Παύλο και έπειτα να τον διώξουν από την πόλη.
Μετά την καταδικαστική απόφαση εις βάρος της Θέκλας, ο ηγέμονας σηκώθηκε από το θρόνο του και πήγε στο θέατρο, ακολουθούμενος από πολύ πλήθος. Όλοι ήθελαν να δουν πως θα καιόταν η νεαρή Χριστιανή.
Η ευλογημένη Θέκλα κι ενώ βρισκόταν στο μέσο του θεάτρου κι όλος ο κόσμος περίμενε με αγωνία να δει το φρικτό της θάνατο, ζούσε στο δικό της κόσμο. Παραδόξως, δεν σκεπτόταν τίποτε άλλο, παρά τον πνευματικό της πατέρα και το Νυμφίο της Χριστό. Δεν φοβόταν το θάνατο. Δε λογάριαζε τις πύρινες γλώσσες, που θα τις κατέκαιαν σε λίγο το σώμα. Επιθυμούσε, όσο το δυνατό νωρίτερα, να συναντήσει το Σωτήρα Χριστό. Αλλά ο Κύριος, έκρινε, οτι έπρεπε να Τον δει κι εδώ στη γή, για να πάρει θάρρος. Γι' αυτό και εμφανίσθηκε μπροστά της την κρίσιμη αυτή ώρα.
10. Εμφανίζεται ο Χριστός
Η θαρραλέα Θέκλα, καθώς φευγαλέα ρίχνει το βλέμμα της στο πλήθος, βλέπει κάτι θαυμαστό. Βλέπει να εμφανίζεται ο Δεσπότης Χριστός, με τη μορφή του Παύλου και να κάθεται ανάμεσα στον όχλο (λαό). Αμέσως, παίρνει δύναμη και λέγει μέσα της:" Επειδή είμαι ολιγόψυχη και ανυπόμονη, ήλθε ο διδάσκαλος μου Παύλος να με ενθαρρύνει".
Αλλά ενώ έκανε αυτή τη σκέψη, ξαφνικά, είδε τον Κύριο ν' ανεβαίνει στους Ουρανούς. Τότε βεβαιώθηκε, οτι η διδασκαλία του Παύλου ήταν αληθινή. Έτσι μετά την εμφάνιση του Χριστού, πορεύεται με θάρρος αλλά και αγαλλίαση προς το μαρτύριο.
Οι νέοι και οι νέες συγκέντρωσαν ξύλα για ν' ανάψουν τη φωτιά και οι μεγάλες φλόγες υψώθηκαν στη μέση του θεάτρου. Για να εξευτελίσουν τη Μάρτυρα, την εγύμνωσαν και την οδήγησαν μπροστά στην τεράστια φωτιά. Εκείνη με ψυχραιμία έκανε το σημείο του Σταυρού και πήδησε στο μέσον των φλογών. Ο ηγέμονας, βλέποντας το κάλλος και την πραότητα της παρθένου, εξεπλάγη και λυπήθηκε πολύ:- Κρίμα, είπε, να χαθεί αυτή η πανέμορφη παρθένα.
Τόσο δε πόνεσε η ψυχή του ώστε δάκρυσε.
11. Η Θέκλα δεν καίεται και η φωτιά σβήνεται από βροχή
Η μεγαλόψυχη κόρη φλεγόμενη από θεϊκό έρωτα δε φοβήθηκε καθόλου από τη φωτιά. Έχοντας συνεχώς στραμμένα τα χέρια και τα μάτια προς τον ουρανό προσευχόταν νοερά και περίμενε θεϊκή βοήθεια. Και πράγματι αυτή δεν άργησε να έρθει. Ω του θαύματος! Οι φλόγες, αντί να κατακάψουν, την εδρόσιζαν. Ηγέμονας και λαός έμειναν άναυδοι. Παρευθύς, ακολούθησε κι άλλο θαύμα.
Απότομα συννέφιασε και αστραπές αυλάκωσαν τον κατάμαυρο ουρανό. Σκότο κάλυψε την πόλη κι άρχισε να πέφτει ραγδαία βροχή εν μέσω βροντών, η οποία έσβησε τη φωτιά. Συγχρόνως δε έπεσε τόσο πολύ και μεγάλο χαλάζι στο θέατρο που σκότωσε πολλούς. Κατάπληκτος και τρομαγμένος ο όχλος τράπηκε σε φυγή, ενώ η Μάρτυς, χωρίς να πάθει τίποτε, ντύθηκε τα ρούχα της και απαρατήρητη, λόγω της μεγάλης συγχύσεως που επικρατούσε, έφυγε από το στάδιο, αλλά και από την πόλη.
12. Η Αγία αναζητά και βρίσκει τον Απόστολο Παύλο
Αφού σώθηκε, με τη βοήθεια του Κυρίου, έπρεπε να αναζητήσει με κάθε τρόπο και να βρει τον Απόστολο Του. Ανησυχούσε για τη ζωή του, γι' αυτό ρωτούσε να μάθει που βρισκόταν.
Ο φιλόθεος Παύλος, όπως προαναφέραμε, αφού μαστιγώθηκε κατ' εντολή του ηγέμονα, εκδιώχθηκε από το Ικόνιο. Ο ευσεβέστατος Ονησίφορος δεν τον άφησε να φύγει μόνος, αλλά τον ακολούθησε με την σύζυγο του και τα παιδιά του. Μόλις βγήκαν από την πόλη, κρύφτηκαν σ' ένα παλαιό τάφο ( παλιά οι τάφοι ήταν σαν σπηλιές μέσα σε βράχους), και προσεύχονταν για τη σωτηρία της Θέκλας. Παρέμειναν εκεί, για τρείς ημέρες, νηστικοί.
Ένα όμως από τα παιδιά του Ονησίφορου, μη ανέχοντας άλλο την πείνα, είπε προς τον Απόστολο:- Κύριε, ο πατέρας μας δεν φροντίζει πλέον για μας και όπως βλέπεις πεθαίνουμε από την πείνα. Σε παρακαλώ βοήθησε μας.
Ο πονόψυχος Παύλος, έβγαλε το επανωφόρι του και του το έδωσε να το πωλήσει, για να πάρει ψωμιά. Το παιδί, καθώς πήγαινε προς την αγορά συνάντησε τη Θέκλα. Μόλις την είδε υγιέστατη κι ελεύθερη, παραξενεύθηκε, διότι νόμιζε οτι την είχαν κάψει στο θέατρο. Αφού του εξήγησε πως την ελύτρωσε ο Κύριος, ζήτησε πληροφορίες περί του Αποστόλου Παύλου. Τότε ο αδελφός της όλο χαρά, της λέει:- Έλα μαζί μου και θα σε πάω στον τάφο που κρύβεται. Παρ' οτι έχει μέρες νηστικός προσεύχεται στο Θεό για σένα.
Τον ακολούθησε και όταν μπήκε η Αγία στο μνημείο, βρήκε τον Παύλο γονυκλινή και να προσεύχεται για τη σωτηρία της. Συγκινημένη ευχαρίστησε το Θεό, που την αξίωσε να ξαναβρεί το διδάσκαλο της, τον καλό πνευματικό της πατέρα.
Αλλά και ο Παύλος χάρηκε πολύ. Η προσευχή του είχε εισακουσθεί και είπε: - Ο Κύριος, είναι μαζι μας. Σ' ευχαριστώ καρδιογνώστα Θεέ μου, διότι άκουσες τη δέηση μου.
Μετά από αυτή τη συνάντηση, η χαρά όλων ήταν απερίγραπτη. Αφού έφαγαν από το ψωμί που έφερε ο νέος, η Θέκλα ζήτησε την ευλογία του Αποστόλου:- Σε παρακαλώ, σφράγισε με με τη σφραγίδα του Σταυρού, κι ελπίζω σ' Αυτόν, οτι δεν θα με αγγίζει κανένα βάσανο.
- Κάμε υπομονή, της απάντησε, και θα έλθη σ' εσένα η δωρεά του Θεού.
Έπειτα ο Παύλος απευθύνθηκε προς τον αγαπητό του Ονησίφορο και με ύφος μειλίχιο, του είπε:- Είναι καιρός να φύγετε για το σπίτι σας. Ευχαριστώ θερμά για την αγάπη όλων σας. Εγώ θα πάω, όπου με προστάξει ο Κύριος.
13. Ο Απόστολος Παύλος και η Θέκλα πηγαίνουν στην Αντιόχεια
Μετά τη σύσταση αυτή ο Ονησίφορος πήρε την οικογένεια του και επέστρεψε σπίτι του, στο Ικόνιο. Ο δε Παύλος με τη Θέκλα ανεχώρησαν για την Αντιόχεια. Παρ' οτι η Θέκλα δεν περιποιείτο καθόλου την ομορφιά της, εντούτοις διατηρείτο τόσο ανθηρή, ώστε ένας ειδωλολάτρης από τους επισημότερους της πόλεως, ονομαζόμενος Αλέξανδρος, Σύρος στην καταγωγή, μόλις την είδε τόσο την ερωτεύθηκε, που την φίλησε. Εκείνη τον απώθησε, αρνηθείσα να δεχτεί τις προστάσεις τους για να τον παντρευθεί. Ο Αλέξανδρος παράφορα ερωτευμένος επανέλαβε την αναιδή απόπειρα των περιπτύξεων και αργότερα, όταν την ξανασυνάντησε. Αλλά η Θέκλα του ξέσχισε τη χλαμύδα και στη συνέχεια τον γελοιοποίησε, όταν του πήρε από το κεφάλι " το εορτάσιμο στεφάνι" και το έρριψε κάτω.
14. Η Θέκλα καταδικάζεται σε θάνατω ως ιερόσυλος
Γι' αυτή της την πράξη κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος και καταδικάσθηκε από τον Ανθύπατο της πόλεως σε θάνατο. Μετά από τρείς ημέρες θα την έριχναν στα θηρία. Η Αγία κατόπιν παρακλήσεων της, πέτυχε έγκριση του Ανθύπατου να την παραδώσουν μέχρι τον θάνατο της σε μιά έντιμη γυναίκα. Έτσι, την παρέδωσαν σε μιά ευγενέστατη και πλούσια χήρα, ονομαζόμενη Τρύφαινα, της οποίας η μονάκριβη κόρη Φαλκονίλλα είχε πεθάνει πριν λίγες ημέρες. Η Τρύφαινα, βλέποντας το αγγελικό πρόσωπο της Θέκλας και ακούοντας μελίρρυτα λόγια επί τρείς ημέρες, τόσο πολύ αγάπησε την παρθένο που δεν ήθελε να την αποχωρισθεί και έκλαιε, όταν την οδηγούσαν για τα θηρία. Θέλοντας δε να δει πιό θα ήταν το τέλος της Μάρτυρος, την ακολούθησε στο αμφιθέατρο με άλλες γυναίκες. Πολλές νέες έκλαιαν, επειδή τη συμπονούσαν και σχολίαζαν δυσμενώς της εις βάρος της καταδίκη.
α. Την ρίχνουν σε θηρία αλλά αυτά δεν την εγγίζουν
Οι δήμιοι έδεσαν την Αγία και την άφησαν στο μέσο του αμφιθεάτρου. Έπειτα απέλυσαν μια αγριώτατη λέαινα, η οποία μόλις έφθασε κοντά στην Αγία, μετέβαλε την αγριότητα της σε πραότητα και της έγλειφε τα πόδια.
Στο θέατρο είχε τοποθετηθεί και πινακίδα στην οποία ανεγράφετο ο λόγος που την έρριχναν στα θηρία. " Ως ιερόσυλος καταδικάσθηκε σε θάνατο".
Αυτά βλέποντας ο όχλος εφώναξε οτι η καταδίκη είναι άδικη. Τότε η Τρύφαινα, δυναμωμένη από τη θεία Χάρη, μπήκε άφοβα στο θέατρο, πήρε την πιστή Θέκλα και πήγαν χαρούμενες στο σπίτι της.
Τη νύχτα εκείνη η Τρύφαινα είδε στον ύπνο της, κατ' οικονομία Θεού την κόρη της Φαλκονίλλα, η οποία της είπε:- Μητέρα μου, αγάπα την Θέκλα και έχε την αντί για εμένα κόρη σου, διότι είναι δούλη του Θεού και μπορεί να προσευχηθεί και να με βάλει ο Κύριος στον τόπο των δικαίων.
Το πρωί, η Αγία, μόλις πληροφορήθηκε το όνειρο, προσευχήθηκε και παρακάλεσε τον Κύριο ν' αναπαύσει τη Φαλκονίλλα μαζί με τους δίκαιους, κατά το άγιο θέλημα Του.
Η καλοκάγαθη Τρύφαινα πολύ χαιρόταν, που είχε γνωρίσει και φιλοξενούσε την αγνή Θέκλα. Αλλά η χαρά της δεν άργησε να μεταβληθεί σε λύπη. Έξαφνα, καταφθάνει στο σπίτι της ένας απεσταλμένος και της λέει:- Κυρία, ο Ανθύπατος κάθεται στο Κριτήριο και όλος ο δήμος συγκεντρώθηκε για να δουν το θάνατο της Θέκλας. Στείλε της, λοιπόν, το ταχύτερο.
Η Τρύφαινα, όχι μόνο δεν τη έδωσε, αλλά και τον ύβρισε και τον έδιωξε. Σε λίγο κατέφθασαν υπηρέτες του Ανθύπατου για να την πάρουν με τη βία. Μη μπορώντας ν' αντισταθή στην παράδοση της Θέκλας, άρχισε να κλαίει:- Αλλοίμονο μου, έλεγε! Πρίν λίγες ημέρες συνόδευσα στον τάφο την Φαλκονίλλα μου και τώρα, πάλι χάνω, εσένα, τη δεύτερη αγαπημένη μου κόρη!!
Η Αγία συγκλονισμένη! από την αγάπη και τη θυσία της Τρύφαινας, εδάκρυσε και κοιτάζοντας προς τον Ουρανό είπε:- Κύριε μου και Βασιλεύ, Σε ικετεύω, αντάμειψε την φιλεύσπλαχνη Τρύφαινα για την αγάπη που μου έδειξε και γιατί εφύλαξε την αγνότητα μου.
Η Μάρτυς φθάνει στο θέατρο. Κατά την είσοδο της έγινε μεγάλος θόρυβος. Ο λαός διαμαρτυρήθηκε έντονα, διότι άδικα οδηγείτο και πάλι στο μαρτύριο. Οι δήμιοι όμως, ψυχροί και άπονοι την άρπαξαν βίαια, την εγύμνωσαν και την έρριψαν στα θηρία· σε μεγάλα λιοντάρια και αρκούδες φοβερές. Παραδόξως, μια πολύ άγρια λέαινα στεκόταν κοντά στην Αγία και δεν άφηνε κανένα θηρίο να την πλησιάσει. Μάλιστα, κάποια στιγμή, επιτέθηκε και θανάτωσε μιά αρκούδα, όταν εστράφη αιφνιδίως κατά της Αγίας. Προς γενική κατάπληξη, όλα τα άγρια θηρία που εξαπέλυσαν εναντίον της στάθηκαν ήμερα πουλλάκια μπροστά της.
β. Σε λίμνη με σαρκοβόρα ψάρια σώζεται
Αφού απέτυχαν κι αυτή τη φορά να θανατωθεί η Θέκλα, απεφάσισαν να τη ρίξουν σε μιά βαθιά και φοβερή λίμνη με σαρκοβόρα ψάρια. Μπαίνοντας η Αγία στη λίμνη με πίστη και θάρρος, είπε:- Στο Όνομα Σου, Κύριε μου Ιησού Χριστέ, λαμβάνω το άγιο Βάπτισμα.
Ενώ οι γυναίκες έκλαιαν και περίμεναν όλοι να δουν το μαρτυρικό της τέλος, ο Θεός δεν άφησε αβοήθητη την πιστή δούλη Του. Έστειλε βοήθεια από τον ουρανό, με μορφή φωτιάς και αστραπών και ενέκρωσε τα θηρία της λίμνης, ενώ νεφέλη σκέπασε τη Θέκλα για να μη την βλέπει γυμνή ο παριστάμενος λαός.
Ο Αλέξανδρος χωρίς να συνέλθει και να μετανοήσει μετά από τόσα θαύματα, λέγει προς τον Ανθύπατο:- Έχω δύο ταύρους φοβερώτατους και αγριώτατους. Θα τη ρίξω σ' αυτούς να τη θανατώσουν.
Κι εκείνος αποκρίθηκε:- Κάμε οτι θέλεις σ' αυτήν· εγώ πλέον δεν θα βάλω το χέρι μου στα μαρτύρια της.
Την έδεσαν, λοιπόν, και την έβαλαν στους ταύρους. Για να τους αγριέψουν τους κατέκαιαν με πυρωμένα σίδηρα και τους κεντούσαν. Αλλά πάλι αυτοί έμειναν ακίνητοι. Η προσευχή της Μάρτυρος εισακόυσθηκε και ο Θεός τους ημέρεψε και τους έκανε να αντέξουν την φωτιά και να μην την νιώθουν. Ταυτόχρονα, με τρόπο θαυμαστό, λύθηκαν και τα δεσμά της. Όπως είδαμε η θεία Χάρη τη διεφύλαξε από όλους τους κινδύνους . Αυτό έκαμε μεγάλη εντύπωση στο λαό. Μάλιστα, πολλοί απο τους αυτόπτες μάρτυρες πίστεψαν στο Χριστό. Τότε ο λαός με μιά φωνή ζήτησε την απελευθέρωση της πολυδοκιμαζόμενης Θέκλας. Εν τω μεταξύ, η Τρύφαινα, ζώντας με πόνο από κοντά τα τόσα μαρτύρια της αγαπημένης της Θέκλας, λιποθύμησε και έπεσε κάτω σαν νεκρή.
γ. Την αφήνουν ελεύθερη
Ο Αλέξανδρος, μετά τη λιποθυμία της Τρύφαινας, φοβήθηκε, διότι ήταν συγγενής του Καίσαρα και διέταξε να ντύσουν τη Θέκλα. Μετά από λίγο εκάλεσε την Μάρτυρα ιδιαιτέρως, και την ρώτησε, ποιά είναι και τι ήταν αυτό που έκανε τα θηρία να μην την πειράξουν. Η Αγία απάντησε, οτι πιστεύει στο Χριστό, που είναι ο αληθινός Θεός. Κι οτι, όποιος πιστεύει σ' Αυτόν, που είναι ο αρχηγός της ζωής και του θανάτου, δεν παθαίνει τίποτα. Ο Αλέξανδρος αφού την άκουσε, την άφησε ελεύθερη.
Η Θέκλα ευχαρίστησε αμέσως το Χριστό για τη σωτηρία της και την απόκτηση της ελευθερίας της κι έφυγε από την Αντιόχεια. Αναζητώντας παντού τον Απόστολο Παύλο, τον βρήκε στα Μύρα της Λυκίας, όπου εκήρυττε. Εκεί, της διευκρίνισε, οτι την εγκατέλειψε μόνη, για να μην ελπίζει σ' αυτόν, αλλά μόνο στον Σωτήρα Χριστό.
Αργότερα δε, της έκανε και την αποκάλυψη· οτι ήταν θέλημα Θεού να επιστρέψει ταχέως στην πατρίδα της.
15. Επιστέφει στην γενέτειρα της
Η ενάρετη Θέκλα, ως καλή μαθήτρια, χωρίς να εναντιωθεί στο πρόσταγμα του, έκλινε το κεφάλι της, προσκύνησε κι αφού ευλογήθηκε από τον Απόστολο, επέστρεψε στο Ικόνιο.
Επισκέφθηκε πρώτα τον Ονησίφορο, όπου του διηγήθηκε τα μαρτύρια της και δοξάζοντας το Θεό είπε:" Σ' ευχαριστώ, Κύριε Θεέ μου, διότι με φώτισες σ' αυτό το σπίτι και Σε γνώρισα. Εσύ είσαι ο αληθινός Θεός κι Εσύ με έσωσες από τη φωτιά και τα θηρία και σε Σένα πρέπει δόξα και προσκύνηση αιωνίος. Αμήν".
Ο Ονησίφορος με την οικογένεια του πολύ χάρηκαν για τη σωτηρία της Θέκλας και δόξασαν το Θεό.
Ο Θάμυρις εν το μεταξύ είχε πεθάνει. Μονάχα η μητέρα της ζούσε. Μάταια, προσπάθησε η Αγία να την πείσει να γίνει Χριστιανή. Η επιμονή της μητέρας της να παραμείνει στην ειδωλολατρία, την στεναχόρησε πολύ. Περίλυπη, λοιπόν, ανεχώρησε από το Ικόνιο και πήγε στο μνημείο, όπου είχε βρεί κρυμμένο τον Απόστολο Παύλο με τον Ονησίφορο. Εκεί προσευχήθηκε θερμά και παρακάλεσε τον Κύριο να της δείξη το θέλημα Του.
16. Ασκητεύει στο όρος Καλαμών· κηρύττει και θεραπεύει
Έπειτα πήγε στη Σελεύκεια. Πλησίον της πόλης υπήρχε ένα βουνό, που ονομαζόταν Καλαμών. Σ' αυτό μια μέρα την οδήγησε μιά φωτεινή νεφέλη. Από το θαυμαστό τούτο γεγονός, κατάλαβε, οτι ήταν θέλημα Θεού να κατοικήσει εκεί. Βρήκε μιά σπηλιά και έζησε σ' αυτή για πολλά χρόνια, ασκητικώτατα. Υπέμεινε πολλούς σκληρούς πειρασμούς από τους δαίμονες, αλλά με τη Χάρη του Κυρίου αναπεξήλθε νικήτρια.
Η φήμη της Αγίας πολύ νωρίς έφθασε στις γύρω πόλεις. Πολλές γυναίκες, που ήθελαν τη σωτηρία τους, έρχονταν σ' αυτήν ν' ακούσουν για για τη Χριστιανική θρησκεία. Αρκετές απ' αυτές έγιναν Χριστιανές, εγκατέλειψαν τα εγκόσμια και ασκήτεψαν κοντά της. Η ευλογημένη Θέκλα, με τη βοήθεια του Κυρίου άρχισε να κάνει θαύματα. Να θεραπεύει σωματικές και ψυχικές ασθένειες. Πρωτοφανές! Πολλοί ασθενείς θεραπεύθηκαν, μόλις πλησίασαν στο ασκητήριο της. Εδώ, τυφλοί ανέβλεψαν, κουτσοί περπάτησαν, παράλυτοι σηκώθηκαν και δαιμονισμένοι απαλλάχθηκαν από τα δαιμόνια. Το κήρυγμα της Μάρτυρος Θέκλας, αλλά κυρίως τα αναρίθμητα θαύματα της έγιναν αιτία να μετανοήσουν πολλοί και να βαπτισθούν Χριστιανοί.
Όλοι οι κάτοικοι της Σελεύκειας ήταν ευχαριστημένοι, διότι είχαν βρει άμισθο ιατρό για κάθε φύσεως ασθένειες τους. Εκείνοι που στεναχωρούνταν ήταν οι ιατροί, διότι οι αρρώστοι πήγαιναν στην Αγία Θέκλα και αυτοί κινδύνευαν να φτωχύνουν. Κατόπιν τούτου, έκαμαν συμβούλιο και είπαν:" Αυτή η παρθένος είναι ιέρεια της μεγάλης Αρτέμιδος και για την αγνή ζωή της τη βοηθάει η θεά και κάνει τόσες θεραπείες, Ας τη μολύνουμε σαρκικά, να χάσει αυτή τη χάρη".
17. Ιατροί πληρώνουν νέους, για να ατιμάσουν την Αγία
Οι παμμίαροι πλήρωσαν τότε μερικούς ακόλαστους νέους, να πάνε να τη βιάσουν. Αμέσως, αυτοί πήγαν στο σπήλαιο της και χτύπησαν την πόρτα. Η Αγία, αν και το εγνώριζε, από Θεία Χάρη, την αιτία, για την οποία την επισκέφθηκαν, εντούτοις τους ρώτησε, τι ζητούσαν. Αυτοί οι αναίσχυντοι της απάντησαν, οτι πήγαν για να κοιμηθούν μαζί της.
Η ευσεβέστατη Θέκλα, μόλις άκουσε τον ανήθικο σκοπό τουςμ χωρίς να τρομοκρατηθει, τους είπε:- Εγώ είμαι γερόντισσα, δούλη ταπεινή του Κυρίου μου Ιησού Χριστού. Εάν θελήσετε να κάνετε κάποιο κακό σε μένα, θα πάθετε μεγάλη ζημιά.
- Είναι αδύνατον, της αποκρίθηκαν, να επιστρέψουμε άπρακτοι.
Κι αμέσως χωρίς να σεβασθούν τα γεράματα της επιχείρησαν να την τραβήξουν προς το μέρος τους:- Κάμετε υπομονή, τέκνα μου, τους είπε, κι όπου νά' ναι θα δείτε τη δόξα του Θεού.
Και παρευθύς στρέφει τα μάτια προς τον Ουρανό και προσεύχεται με πόνο, λέγουσα:- Κύριε, Παντοκράτορ, ο μόνος δυνατός και οικτίρμων, η ελπίδα των απελπισμένων, η βοήθεια των αβοήθητων, ο Οποίος από την φωτιά και τα θηρία και του βυθού του Θαμύριδος και του Αλεξάνδρου με διέσωσες και ευδόκισες σε μένα να δοξασθή το Πανάγιο Ονομα Σου, ελευθέρωσε με από τα χέρια των ανόμων αυτών και μη αφήσης να υβρίσουν την παρθενία, την οποίαν αφιέρωσε σε Σένα, διότι σε επιποθώ Νυμφίε μου άμωμε και Θεέ μου¨.
18. Εισήλθε σε πέτρα, που ανοιγόκλεισε θαυμαστά και εχάθη
Μόλις τελείωσε, φωνή ακούστηκε από τον ουρανό, που έλεγε:- Μη φοβάσαι, Θέκλα δούλη μου αληθινή, διότι είμαι κοντά σου· να η πέτρα, η οποία είναι μπροστά σου, ανοίγεται για να διαφυλάξει την αγνότητα σου.
Πράγματι! Η Μάρτυς βλέπει την πέτρα ν' ανοίγει στα δύο. Αμέσως μπαίνει στο σχίσμα, κλείει η πέτρα και εμφανίζεται όπως ήταν και πριν, χωρίς ρίγμα. Οι βέβηλοι, βλέποντας το θαύμα αυτό, τα έχασαν. Πήραν μονάχα το ωμοφόριο της για να το δείξουν ως αποδεικτικό στοιχείο στους ιατρούς. Αργότερα τούτο, κατά θεία οικονομία περιήλθε στα χέρια Χριστιανών. Το είχαν για φυλαχτό, για ευλογία και προσκύνημα.
Ιδού, τι παράδοξο και πρωτοφανές τέλος είχε η παρθένος, Απόστολος, ασκήτρια και Μάρτυς, των πρότων Χριστιανικών- Αποστολικών χρόνων, Θέκλα. Από το 18 της χρόνια που γνώρισε τον Χριστό, εώς τα 90 της που παρέδωσε το πνεύμα της, εργάσθηκε άοκνα για τη διάδοση του Ευαγγελίου, προς δόξαν Θεού. Η ζωή της υπήρξε λαμπρό παράδειγμα για άνδρες και γυναίκες. Η Εκκλησία μας που τιμά τη μνήμη της την 24 Σεπτεμβρίου, την ονόμασε Πρωτομάρτυρα και Πρωτόαθλο " εν γυναιξί", αλλά και Θεόκλητο και Ισαπόστολο.
.
Εκδόσεις Απόστολος Βαρνάβας Αθήνα
.
.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου