Έρωτας και γάμος: μυστήριο αγάπης

Συζητώντας μ' ένα ιερέα για το γάμο. . .

Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός

-Γιατί ονομάζουμε το γάμο μυστήριο; Τι το μυστηριώδες έχει;Δεν το ονομάζουμε μυστήριο επειδή έχει κάτι το ακατανόητο, όπως η κοινόχρηστη σημασία υπονοεί. Μυστήριο είναι κάθε συνάντηση κτιστού και ακτίστου, δηλαδή Θεού από τη μία και ανθρώπου από την άλλη. Και στον εκκλησιαστικό γάμο έχουμε μια τέτοια συνάντηση, μάλλον μια ένωση, όπως ακριβώς είναι μυστήριο η ενανθρώπηση του Θεό ή η Θεία Λειτουργία. Φυσικά μία τέτοια συνάντηση υπερβαίνει τη δυνατότητα του μυαλού μας να την κατανοήση πλήρως. -Μπορείτε να εξηγήσετε περισσότερο πως συναντάται ο Θεός με τον άνθρωπο στον γάμο;Όπως ακριβώς στη Θεία Ευχαριστία. Εκεί προσφέρουμε τα υλικά δώρα μας (ψωμί και κρασί) στον Θεό και Αυτός μας τα επιστρέφει αγιασμένα, ως Θεία Κοινωνία. Έτσι και στον γάμο προσφέρουμε την ένωσή μας στον Θεό και την λαμβάνουμε πίσω αγιασμένη.-Αυτό τι σημαίνει στην πράξη;Για να το αντιληφθήτε χρειάζεται να θυμηθείτε το ευαγγελικό ανάγνωσμα που διαβάζεται στην ακολουθία του γάμου. Πρόκειται για το πρώτο θαύμα του Χριστού, που έγινε στην Κανά. Όπως θα θυμάστε, όταν τελείωσε το κρασί ο Χριστός ζήτησε να γεμίσουν έξη πέτρινες στάμνες με νερό και κατόπιν να το σερβίρουν. Ήταν πια κρασί και ο γαμπρός απόρησε. Κάλεσε τον υπεύθυνο του τραπεζιού και του είπε: "Όλος ο κόσμος βάζει στην αρχή το καλύτερο κρασί και κατόπιν το κατώτερο. Συ γιατί κράτησες το καλό για το τέλος;" (Ιωάν. 2, 1 -11). Τα θαύματα του Χριστού και των αγίων ονομάζονται σημεία, δηλαδή σημάδια μιας άλλης πραγματικότητας. Στην περίπτωση αυτή ο Κύριος μας δείχνει ποιά είναι η φυσική φορά των πραγμάτων χωρίς την Χάρη του Θεού και ποιά με αυτήν. Χωρίς τη συνάντηση Θεού και ανθρώπου στον γάμο, η φυσική του πορεία είναι να φθίνη και να κουράζεται. Όταν πραγματοποιηθή η ένωση αυτή, ο φυσικός δεσμός ενσωματώνεται στο σώμα του Χριστού, την Εκκλησία και λαμβάνει δυναμισμό απροσμέτρητο.-Και τόσοι γάμοι ανθρώπων που δεν συνδέονται ενεργά με την Εκκλησία ή που τελούν πολιτικό γάμο; Είναι καταδικασμένοι σε φθορά και συμβατικότητα; Η πραγματικότητα δεν το επικυρώνει αυτό. Πολύ σωστά. Στην περίπτωση αυτή απομένουν οι φυσικές δυνατότητες και οι καλές προθέσεις. Οι άνθρωποι που δεν βιώνουν το γάμο ως μυστήριο είναι ενδεχόμενο να διαθέτουν πολλές φυσικές δυνατότητες και πολύ καλές προθέσεις. Όμως χωρίς τη συνάντηση με τη χάρη του Θεού αυτές δεν γονιμοποιούνται. Στηρίζονται βέβαια στην αγωνιστικότητα των δύο συζύγων, η οποία μπορεί να είναι αξιοπρόσεκτη, μπορεί όμως και να εξαντληθή.-Δηλαδή ο Θεός είναι εντελώς απών από ένα τέτοιο γάμο;Όχι βέβαια. Ο Θεός είναι παρών σε κάθε καλή ανθρώπινη προσπάθεια και την στηρίζει. Αυτό συμβαίνει και με μη Χριστιανούς· πολύ περισσότερο με βαπτισμένους. Δεν περιμένει να Τον επικαλεσθούμε για να σπεύση σε βοήθεια. Όμως, για να καταλάβουμε τη διαφορά πρέπει να ανατρέξουμε πάλι στο αρχέτυπο των μυστηρίων τη Θεία Ευχαριστία. Υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται στη ζωή τους να διορθωθούν, ή άλλοι επικαλούνται την δύναμη του Θεού, χωρίς όμως να κοινωνούν Σώμα Του και Αίμα Του. Δεν είναι το ίδιο. Με τη Θεία Κοινωνία ο άνθρωπος προσέρχεται να ενσωματωθή στον Χριστό ψυχοσωματικά "εις ζωήν αιώνιον " όχι για να γίνη απλώς καλός άνθρωπος αλλά για να αγιαστή και να ζήση αιώνια μαζί Του. Το ίδιο και στον εκκλησιαστικό γάμο. Αυτός που προσέρχεται με επίγνωση δεν κάνει τίποτε άλλο από το να Του ζητά να εσωματώση την αγάπη του στη δική Του αγάπη, να κάμη την αγάπη των δύο να αποκτήση μια άλλη ποιότητα πέρα από τη φυσική, αλλά και να ζήση αιώνια. Θυμηθήτε τη φράση που λέγει ο ιερέας στο τέλος του αρραβώνα: "Βεβαίωσον αυτούς τη παρά Σου αγία ενότητι", καθώς και την άλλη στο τέλος του γάμου: "Ανάλαβε τους στεφάνους αυτών εν τη βασιλεία Σου, ασπίλους και αμώμους και ανεπιβουλεύτους διατηρών αυτούς εις τους αιώνας των αιώνων. " Έτσι ο γάμος παίρνει κοσμολογικές και οντολογικές διαστάσεις. Ο άνθρωπος φανερώνει επάνω την αλήθεια του κόσμου: την ανιδιοτελή αγάπη.-Η εμπειρία όλων μας λέγει πως η πλειονότητα όσων τελούν εκκλησιαστικό γάμο μάλλον δεν σκέπτεται έτσι. Ο νους τους βρίσκεται στα εξωτερικά στοιχεία, που άλλωστε δίνουν και την λαμπρότητα. Αυτό είναι το θλιβερό γεγονός της εκκοσμίκευσης. Η Εκκλησία υποχωρεί στον κόσμο και αφήνεται να πάρη το ήθος του. Δεν αρνείται κανείς το χαρμόσυνο χαρακτήρα του γάμου, αλλά η πραγματική λαμπρότητα βρίσκεται σε αυτό που ζη εσωτερικά ο πιστός, στο "αν το μυστήριο τελεσιουργήται πράγματι μέσα του. Στον ψαλμό 44 διαβάζουμε: "Πάσα η δόξα της θυγατρός του βασιλέως έσωθεν" (στίχος 14). Δηλαδή, όπως ερμηνεύουν οι Πατέρες, η δόξα και λαμπρότητα της Εκκλησίας (θυγατέρας του Θεού - Πατέρα, αφού νυμφεύεται τον Υιό Του) είναι εσωτερική, διότι μέσα στο μυστήριο της εσωτερικότητας λαμβάνουν χώρα τα σημαντικά. Επαναλαμβάνω: αυτό δεν σημαίνει ότι θα αρνηθούμε τα εξωτερικά στοιχεία του εορτασμού του γάμου, διότι περί γιορτής πρόκειται. Άλλωστε και η λαογραφική μας παράδοση τα διαθέτει πλούσια. Σημαίνουν απλώς πως η μάχη θα δοθή μέσα στην ανθρώπινη καρδιά. Στο τρόπο με τον οποίο προσέρχεται κάποιος στο μυστήριο. Αν προσέλθη με το εκκλησιαστικό φρόνημα που περιγράψαμε, τότε αξιοποιεί τη συνάντηση και ένωση με τον Θεό. Αν όχι, τότε η Χάρη του Θεού δεν ενεργεί.-Δηλαδή η Χάρη του Θεού δεν αλλάζει αυτόματα τον άνθρωπο. Ακριβώς, Αν τον άλλαζε αυτόματα παρά τη βούλησή του, θα είχαμε μαγικού τύπου δράση. Ο Θεός συνεργάζεται με μας. Γι' αυτό και πλήθος γάμων που τελούνται στην Εκκλησία αποτυγχάνουν. Διότι οι άνθρωποι έμειναν μόνο στο φολκλορικό μέρος στη "συσκευασία" ή μόνο στο πρακτικό - οργανωτικό.-Πάντως μου κάνει εντύπωση ο παραλληλισμός του γάμου με τη Θεία Λειτουργία. Υπάρχει και η σεξουαλικότητα που ο περισσότερος κόσμος θεωρεί αμαρτωλή, ή τουλάχιστον ασυμβίβαστη με τα άγια πράγματα. Είναι γνωστή η ευαισθησία της Εκκλησίας για τα σεξουαλικά. Μήπως η Εκκλησία έκαμε τον γάμο μυστήριο απλώς και μόνο προκειμένου να περιορίση τις σεξουαλικές παρεκτροπές; Μήπως προτίμησε τον συμβιβασμό για να αποφύγη χειρότερα;Φυσικά έχει και τέτοιες λειτουργίες ο γάμος (ηθικοποίηση της συμπεριφοράς, σταθερότητα της κοινωνίας κ. α. ) αλλά τις διαθέτει γενικά ως κοινωνικός θεσμός. Κάθε είδους γάμος (πολιτικός θρησκευτικός άλλων θρησκειών) επινοήθηκε για να μειωθή η απληστία του ανθρώπου, για να δημιουργηθή κατάλληλο περιβάλλον για το μεγάλωμα των παιδιών, για να τιθασευθούν φυγόκεντρες και διαλυτικές τάσεις. Αυτές είναι φυσικές λειτουργίες. Η Εκκλησία δεν αγνοεί το φυσικό αλλά το υπερβαίνει. Ενδιαφέρεται για εκείνο προς το οποίο δείχνει το φυσικό. Για παράδειγμα, φυσική είναι η τάση του ανθρώπου για συντροφικότητα. Ο Θεός την αποδέχεται και την ευλογεί ευθύς εξ αρχής (Γένεση 1, 27 -28 και 2, 18 -24). Έρχεται όμως το αποστολικό ανάγνωσμα του μυστηρίου (Εφεσίους 5, 20 -33) να παραλληλίση το δεσμό των δύο ανθρώπων με την ένωση Χριστού και Εκκλησίας. Από παλιά, στην Παλαιά Διαθήκη, ο Θεός χρησιμοποίησε σαν ανάλογο για να δείξει τη σχέση Του με τους ανθρώπους τον ερωτικό δεσμό (Ψαλμοί 44, 12 Ιερεμίας 3, 6-9 Ησαΐας 54, 1 10 και 62, 4 -5 Ιεζεκιήλ 16, 163 καθώς και ολόκληρο το Άσμα Ασμάτων . Βλ. επίσης στην Καινή Διαθήκη: Ιωάννη 3, 29- Ματθαίου 9, 15 και 22, 114 -Β Κορινθίους 11, 2 -Εφεσίους 5, 26-27 Αποκάλυψη 21, 9 και 22, 17). Και οι Πατέρες στη συνέχεια μεταχειρίσθηκαν αυτό το παράδειγμα (Κλίμαξ, λόγος 30, 5).Αντιλαμβανόμαστε πόσο τιμούν τον ανθρώπινο έρωτα αυτές οι παρομοιώσεις. Η ερωτική συντροφικότητα αντιμετωπίζεται ως πρωτογενής και θεμελιώδης ανθρώπινη λειτουργία. Αυτό βέβαια το πιστεύουν και όσοι βλέπουν τον γάμο ανθρωποκεντρικά. Επί πλέον, όμως, εδώ παίρνει νόημα από την ουράνια πηγή της και γίνεται στη συνέχεια νοσταλγία της. Πέρα από το γεγονός ότι "ο Θεός τους έρωτας τούτους εγκατέσπειρε" ( Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος) ώστε ο άνθρωπος να καταξιώνεται και να συμπληρώνεται, τους έκαμε και σκαλοπάτια με το οποία θα ανάγεται προς τα ανώτερα και επουράνια. Όχι φυσικά με την έννοια ότι αυτόματα η ερωτική ζωή ανεβάζει πνευματικά τον άνθρωπο (με την κακή χρήση της μπορεί, αντίθετα να ξεπέση,) αλλά ότι όταν υπάρχει πνευματική ζωή το γεγονός του έρωτα λειτουργεί και ως κίνητρο για την αγάπη προς τον Θεό: αφού είναι τόσο ισχυρός ο ανθρώπινος έρωτας, μπορεί κανείς να φανατασθή τον έρωτα προς τον Θεό πόσο σφοδρός μπορεί να γίνη. Εκτός αυτού, με την διαπροσωπική σχέση ο άνθρωπος μαθαίνει ν' ανοίγεται στον άλλο και να κοινωνεί μαζί του· χωρίς αυτή τη βασική προϋπόθεση αδυνατεί κάποιος να κοινωνήσει με τον Θεό.Στην πραγματικότητα, η Εκκλησία τιμά αφάνταστα τον έρωτα και τον γάμο και μόνο σε αυτή τη βάση μπορεί κάποιος να καταλάβη τις "απαγορεύσεις" της. Ουσιαστικά πρόκειται για μέτρα προστασίας αυτών των θεϊκών δώρων, όπως κάποιος προστατεύει τη φλόγα του κεριού του να μην τη σβήση ο άνεμος, ή όπως υποβάλλεται σε στερήσεις ο αθλητής προκειμένου να γευθή τη χαρά της νίκης. Το αρχικό κεφάλαιο του έρωτα χρειάζεται να αυξηθεί και να μεταμορφωθή, όχι να αναλωθή απερίσκεπτα όπως συχνά συμβαίνει. Από την άλλη, είναι γεγονός ότι διάφορα μέλη της Εκκλησίας δυστυχώς δεν συμμερίζονται τη ζωηφόρο Θεολογία της, είτε από άγνοια είτε για διάφορους προσωπικούς λόγους. Γονείς που βασανίζονται από τον πουριτανισμό τους και δεν χάρηκαν τον έρωτα ως δώρο του Θεού, κληρικοί και κατηχητές που δεν διδάχθηκαν σωστά την Αλήθεια ή που παρανόησαν την Ορθόδοξη άσκηση, όλοι αυτοί συμβάλλουμε συχνά στην αποξένωση του σημερινού ανθρώπου από την εκκλησιαστική ζωή, αφού τον εξωθούμε να τη βλέπη σαν τον θεματοφύλακα του πουριτανισμού.-Αυτή η αποκρουστική κατάσταση συνυπάρχει με τη σεξουαλική ασυδοσία του καιρού μας, όπως εκφράζεται στα έντυπα και στα μέσα ενημέρωσης. Πολύ σωστά το επισημαίνετε. Ο σημερινός άνθρωπος βρίσκεται εγκλωβισμένος ανάμεσα στα δύο δεινά: στη φοβία του παρελθόντος και στην σύγχρονη εμπορευματοποίηση. Η πρώτη τον εμποδίζει να χαρή με ευχαριστία τα δώρα του Θεού, η δεύτερη του τα καταπνίγει. Οι πολλοί ύμνοι στον έρωτα σήμερα δεν είναι παρά το άλλοθι για τον εξευτελισμό του. Δύσκολο να συμπεράνουμε ποιά συμφορά είναι η σοβαρώτερη: η ενοχή και το άγχος για τον έρωτα και το σεξ ή η τυραννία του αισθησιασμού που διαστρεβλώνει και τελικά καταστρέφει την έμφυτη αγαπητική δύναμη; Επί πλέον ζούμε μέσα στον καταιγισμό ενός λεξιλογίου που συγχέει την σωματική έλξη με έρωτα και καθιστά αναξιόπιστα τα συναισθήματα. Η άσκηση που προτείνει η Εκκλησία συντελεί και στο ξεκκαθάρισμα του ενδοψυχικού κόσμου.-Ένα γνωστό μου ζευγάρι που πήγε να εξομολογηθή επέστρεψε απογοητευμένο επειδή ο πνευματικός δεν τους επέτρεψε να κοινωνήσουν. Αιτία ήταν οι προγαμιαίες σχέσεις τους. Ήταν σωστό αυτό;Πρόκειται για μια πολύ συχνή αιτία πικρίας των σημερινών ανθρώπων που καταλήγει στην απομάκρυνσή τους από την Εκκλησία. Για να κατανοήσουμε το πνεύμα αυτής της "απαγόρευσης" χρειάζεται να θυμηθούμε όσα αναφέραμε αρχικά για το μυστήριο του γάμου. Η λέξη μυστήριο προέρχεται από το ρήμα μυώ που σημαίνει εισάγω σε κάτι, μεταδίδω μιαν αλήθεια. Αυτός που μυείται λέγεται μυημένος. Το πρωταρχικό νόημα, λοιπόν, αυτής της διαδικασίας βρίσκεται στη Θεία Λειτουργία, το κατ' εξοχήν μυστήριο. Αυτός που βαπτίζεται και χρίεται γίνεται μυημένος, με άλλα λόγια μπορεί πλέον να συμμετέχη στα άδυτα της αγάπης του Θεού (που είναι η Θεία Ευχαριστία) και απαντά στον ιερέα (σήμερα το κάνει ο ψάλτης ως αντιπρόσωπος του λαού), να ακούη τα λεγόμενα, να μεταλαμβάνη Σώμα και Αίμα Χριστού. Συναποτελεί με τους άλλους πιστούς το σώμα της Εκκλησίας, δηλαδή εκείνους που ενσωματώθηκαν στην Αλήθεια και στη Ζωή (που είναι ο Χριστός: Ιωάν. 14, 6). Από το γεγονός αυτό και μετά όλα είναι διαφορετικά, όλα (πρέπει να) λαμβάνουν χώρα κάτω από το φως αυτής της ασύλληπτης δωρεάς. Ολόκληρη η ζωή του Χριστιανού παίρνει νόημα από την ένταξή του στην Εκκλησία. Τίποτε δεν μπορεί να γίνη έξω από την ευλογία της, όχι διότι το επιβάλλει κάποιος κανονισμός ή μια θρησκοληψία, αλλά διότι η Εκκλησία αποτελεί τρόπο ζωής. Αγκαλιάζει ολόκληρη τη ζωή του ανθρώπου, γι' αυτό και υπάρχουν πλήθος προσευχών και ειδικών ακολουθιών για όλες τις δραστηριότητές της: φαγητό, εκπαίδευση, πολιτική, μεταφορές, εμπόριο, γεωργία, βιομηχανία κ. α. Θα ήταν αδιανόητο να απουσιάζη η ψυχοσωματική ένωση δύο ανθρώπων από την εκκλησιαστική ευλογία (αν και με το γάμο συντρέχουν περισσότεροι λόγοι, δεν είναι μια απλή δραστηριότητα).Έτσι λοιπόν, η εγκράτεια πριν από τον γάμο παίρνει το νόημα μιας θεληματικής άσκησης προκειμένου να παραμείνη κάποιος ενταγμένος στην Εκκλησία. Με το βάπτισμα και το χρίσμα ο πιστός αποκτά την γενική ιερωσύνη, την ιερωσύνη των λαϊκών. Μετέχοντας και αυτός στο ιερατικό αξίωμα του Χριστού (που προσέφερε τον Εαυτό Του θυσία ως Μέγας Αρχιερεύς) προσφέρει και αυτός θυσία την άσκησή του και κάθε είδους άσκηση (αφού αυτή λαμβάνει χώρα στην ψυχή και στο σώμα του), στο δε συγκεκριμένο θέμα την εγκράτεια. Αν αρνηθή αυτή την άσκηση αυτονομείται από το εκκλησιαστιό σώμα, διότι προηγουμένως αυτονόμησε την ερωτική -σεξουαλική λειτουργία από την εν Χριστώ ζωή. Με άλλα λόγια, το να μην κοινωνήση δεν αποτελεί τιμωρία, αλλά φανέρωση αυτού που ήδη έχει συμβή μέσα του. Βέβαια στην πράξη πολλές φορές γίνεται η λεγόμενη οικονομία, δηλαδή μία επιεικής αντιμετώπιση αυτού του τόσο γενικευμένου προβλήματος, ανάλογα με την αγωνιστικότητα που δείχνει ο πιστός. Είναι φανερό ότι άλλη σημασία έχει να γνωρίζη κάποιος τον στόχο και να αγωνίζεται αλλά μερικές φορές να αποτυγχάνη στην επίτευξή του, και άλλη το να αγνοή τον στόχο ή να τον περιφρονεί κιόλας. Η σημερινή δυσκολία είναι αποτέλεσμα και της διχασμένης ταυτότητας του νεοέλληνα, ο οποίος παραπαίει ανάμεσα σε μια θρησκευτικότητα παραδοσιακή και χωρίς επίγνωση και σε ένα ηδονοθηρικό τρόπο ζωής, αγνοώντας έτσι τι πραγματικά είναι η Εκκλησία. Πάντως ένα τέτοιο επιτίμιο αποχής από την Θεία Κοινωνία με κανένα τρόπο δεν θα πρέπει να γίνεται αφορμή να διακόπτει ο πιστός τη σχέση του με την Εκκλησία ή να χαλαρώνη την προσευχή του και την πνευματική ζωή, όπως δυστυχώς συχνά συμβαίνει.-Μήπως ξεχνάμε τις σημερινές συνθήκες ζωής που τόσο απέχουν από την παραδοσιακή κοινωνία; Καθώς έχει εμπορευματοποιηθή η σεξουαλικότητα και από την άλλη καθυστερεί η ηλικία γάμου, όλο και πιο δύσκολη γίνεται η προγαμιαία εγκράτεια.Έχετε δίκιο. Θα λέγαμε ότι σήμερα η εγκράτεια ισοδυναμεί με θαύμα. Αλλά όπως όλα τα θαύματα απαιτούν δύναμη Θεού και πίστη του ανθρώπου, έτσι και αυτή είναι εφικτή όταν ο άνθρωπος το θελήση πολύ και ζητήσει τη βοήθεια του Θεού. Άλλωστε ας μη λησμονούμε ότι, αφού εκκλησιολογικά μόνο δικαιώνεται αυτή η εγκράτεια μόνο μέσα στη ζωή της Εκκλησίας μπορεί να πραγματοποιηθή. Μόνο ένας συνειδhτά πιστός, που μελετά, προσεύχεται, εξομολογείται, κοινωνεί, είναι σε θέση να διατηρήση μέσα του μία ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης στον Θεό και πνευματικής αγωνιστικότητας. Το μαρτυρούν οι χιλιάδες νεαρών πιστών που το επιτυγχάνουν και σήμερα. Στην εποχή μας υπάρχει πληθώρα βιβλίων σχετικών με το νόημα του γάμου, έτσι ώστε όποιος θέλει μπορεί να εμβαθύνη. Άλλωστε το σεξουαλικό ζήτημα δεν εξαντλείται στην προγαμιαία εγκράτεια. Χρειάζεται μακροχρόνιος αγώνας ώστε να θέση κανείς τη λειτουργία αυτή στην υπηρεσία της αγάπης, της ενότητας, της κατανόησης, της τρυφερότητας, της βαθειάς κοινωνίας. Μπήκαμε σ' έναν καινούργιο αιώνα που φιλοδοξεί να καθιερώσει εναλλακτικές μορφές οικογένειας, απλώς και μόνο για να ικανοποιήση κάθε φτηνή επιθυμία και για να διαδώση το ιδανικό ενός "γάμου"- απλού συμβολαίου. Σ' ένα κόσμο που κλυδωνίζεται από την καχυποψία και την εχθρότητα, που αποδιοργανώνεται από τον ηδονισμό και την εκμετάλλευση, χρειαζόμαστε τον εκκλησιαστικό γάμο περισσότερο από ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητος. Όχι ως απλή τελετή, αλλά ως κεντρικό άξονα της ζωής από τον οποίο παίρνουν νόημα όλες οι υπόλοιπες πτυχές της. Ο κόσμος δεν θα σωθή ούτε από τον αφελή ρομαντισμό της δήθεν αγάπης, ούτε από την απρόσωπη απόλαυση που ήλθε να τον αντικαταστήση, τα οποία ήδη κάποιοι εμπορεύονται. Ελπίδα του παραμένει ένας γάμος που τρέφεται από το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, που διατηρεί ως όραμα την ανιδιοτελή αγάπη, που αγωνίζεται (σκληρά μερικές φορές) να μεταποιή καθημερινά το φυσικό σε θεανθρώπινο. Ένας γάμος που υλοποιεί την αιώνια βούληση του Θεού για τον τρόπο της σχέσης: τη βαθειά κοινωνία των προσώπων.

(ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://www. apostoliki-diakonia. r/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata. aspcontents=selides_katixisis/contents_TaIeraMistiria. asp&main=kat010&file=4. 2. htm )